بقره: ۲۲۵ «لایؤَاخِذکُمُ اللهُ بِاللَّغوِ فى اَیمانِکُم ولکِن یؤَاخِذُکُم بِمَا کَسَبَت قُلُوبُکُم و اللهُ غَفُورًُ حَلِیمًُ»
«حضرت حق شما را بواسطه سوگندهاى لغوتان مؤاخذه نمى فرماید، لیکن شما را به واسطه آنچه قلوب تان اکتساب مى کند مؤاخذه مى فرماید.»
آیا مراد حضرت حق از آیه شریفه این نیست که سوگندهاى لغو و ساهیانه مؤاخذ نیستند زیرا از مکتسبات قلبى نیستند اما بالعکس، سوگندهایى که از سر قصد و ارادت باشد مؤاخذ خواهد بود زیرا از مکتسبات قلبى ما هستند به عبارت دیگر، مؤاخذ بودن یا نبودن سوگندها، به ترتیب، موکول به قاصدانه یا ساهیانه بودن آنهاست. و نیز سوگندهاى لغو و ساهیانه، از مکتسبات قلبى ما نخواهد بود و بالعکس، سوگندهاى قاصدانه از مکتسبات قلبى ما خواهد بود.
اینک، آیا روشن نیست که مؤاخذبودن یا نبودن سوگندها موکول به قلب ماست یعنى، آنچه قلوب ما اکتساب کند مؤاخذ است و آنچه اکتساب نکند مؤاخذ نیست.
و آیا همچنین روشن نیست که اکتساب و عدم اکتساب قلوب ما موکول به خواست و ارادت قلوب ماست یعنى، آنچه مورد خواست و ارادت قلب ما باشد آن از مکتسبات قلب ما خواهد بود و بالعکس، آنچه مورد خواست و ارادت قلب ما نباشد از مکتسبات قلب ما نخواهد بود.
و آیا افزون بر اینها، روشن نیست که برخى از اقوال و افعال و اعمال ما ناشى از خواست و ارادت قلبى ماست و برخى دیگر ناشى از خواست و ارادت قلبى ما نیستند.
آیا اینک جا ندارد از خود سؤال کنیم عقل ما در مؤاخذ بودن یا نبودن سوگندهایمان چه نقشى دارد و نیز، عقل ما در اکتسابات و عدم اکتسابات قلب ما چه نقشى دارد و بالاخره، عقل ما در انشاى برخى یا همه اقوال و افعال و اعمال ما چه نقشى دارد

منتشر شده در: روزنامه ایران، شماره ۳۹۳۸، ۵ خرداد ۱۳۸۷