ملت بزرگوار ایران! اواخر فروردین ماه سال جاری رئیس کلّ بانک مرکزی ایران در حاشیه شرکت در اجلاسهای بهارۀ صندوق بین‌‌‌المللی پول و بانک جهانی در آمریکا، به دعوت شورای روابط خارجی آمریکا برای سخنرانی دربارۀ فعالیتهای بانک مرکزی ایران و تشریح اوضاع اقتصادی و مالی جاری ایران لبیک می‌‌گوید. نظر به اهمیت آن سخنرانی و بحث و گفتگوهایی که برخی از اظهارات آقای ولی‌‌الله سیف در رسانه‌‌های ایران بوجود آورده، مناسب است اینک که آبها از آسیاب افتاده و جنجال رسانه‌‌ای فرونشسته یکبار دیگر نگاهی به آن اظهارات و برخی از واکنش‌‌ها داشته باشیم.

ـ آقای سیف پس از گزارش مفصلی از اقدامات بانک مرکزی در عرصۀ اقتصادی و عملیات بانکی و پولی، و بویژه شرح اقدامات هماهنگ‌‌کنندۀ ایران با معاهدات و پیمان‌‌های شفاف‌‌ساز عملیات بانکی‌ـ‌پولی که آمریکا‌ـ‌اروپاییان منعقد‌کنندگان و مجریان اصلی آنها هستند، به تشویق و ترغیب آمریکاییان برای سرمایه‌گذاری در ایران می‌‌پردازد. وی در انتهای سخنرانی به گشایش‌‌های عملیات بانکی و پولی درنتیجۀ برجام می‌‌پردازد و اظهار می‌‌کند آنچه سه ماه پس از تاریخ اجرای برجام رخ داده عبارتست از: “تقریباً هیچ چیز” (متن منتشرۀ شورای روابط خارجی آمریکا، ص۳). اگر کسی گمان کند که جناب آقای سیف موضوع عدم گشایش‌‌های بانکی‌ـ‌مالی برای ایران را به همین‌جا ختم کرده ‌باشد سخت در اشتباه هست زیرا آقای رئیس کلّ بلافاصله به غسل تعمید آمریکائیان و اروپاییان می‌پردازد و می‌گوید: “در موضوع برجام، اتحادیه اروپا و آمریکا به انجام تمام اقدامات اداری و مقرراتی لازم برای تضمین رفع موفق و موثر تحریمها متعهد هستند تا ایران بتواند در بازارهای بین‌‌‌المللی مجدداً تثبیت و فعال شود”(همان منبع). وی در ادامۀ تطهیر آمریکاییان، یک به یک اقدامات دولت آمریکا را برمی‌شمارد و با ذکر کافی نبودن آن اقدامات، اظهار می‌‌کند: “در مجموع، ما نمی‌‌توانیم از سرمایه‌‌های مسدود شدۀ‌‌مان در خارج از کشور استفاده کنیم”.

با وجود بکارگیری شیوۀ متعهد خواندن آمریکا‌ـ‌اروپاییان و اعلام عدم گشایش در فعل و انفعالات بانکی ایران، و اذعان به اینکه شرکای ما “تلاشهای جدی” می‌کنند تا برجام موفق شود، آقای سیف نهایتاً ناگزیر می‌‌شود اعتراف کند که “آنها به تعهدات خود وفا نکرده‌‌اند”. وی این موضع را چنین توضیح می‌دهد که: “اگر مطابق نظر شرکای ما در برجام، این رفتار ماست که مانع می‌شود بانکهای بین‌‌المللی با ما وارد داد و ستد شوند آنها کاملاً در جریان رفتار ما قبل از امضای پیمان برجام بودند. ما رفتار خود را تغییر نداده‌‌ایم. آنها برجام را امضا کردند صرفاً برای اینکه ما تعهدات خود را انجام بدهیم و آنها هیچ‌‌کاری نکنند بدین‌ بهانه که ایران خود مسئول است”. آقای رئیس کل بانک مرکزی ایران سپس از در راهنمایی‌ دولت آمریکا برمی‌‌آید و می‌گوید لازم است آنها هر آنچه لازمست انجام دهند از قبیل “تماس‌های چهره به چهره با بانکهای بین‌المللی برای اطمینان دادن به آن بانکها که دولت آمریکا آنها را برای تعامل با ایران مجازات نخواهد کرد” و “ایجاد تغییراتی در قوانین و مقررات تا دسترسی به نظام مالی آمریکا میسر شود”! اینک سوالاتی چند به ذهن خطور می‌کند:

ـ چطور آقای سیف و معاونان وی در بانک مرکزی و نیز همکاران وی در هیئت دولت نمی‌‌دانند که عدم ورود شرکتها و بانکهای اروپایی و آسیایی در معاملات جدی تعهدآور مالی نیازمند دوره‌‌گردی مسئولان وزارت خارجه آمریکا و دادن اطمینان شفاهی در دیدارهای رو‌در‌رو با مقامات دولتی و بانکی آن کشورها نیست؟

ـ آیا براستی رئیس کل بانک مرکزی ایران و سایر مسئولان ذیربط در هیئت دولت نمی‌‌دانند که مقامات دولت‌‌ها و مدیران شرکتها و بانکهای علاقمند به تجارت با ایران، نگاه‌‌شان به نظامِ کماکان پابرجای تحریمها و مجازات‌های سنگین متعاقب نقض هر بخشی از آن نظام است و تا این نظام قانوناً و رسماً و عملاً لغو و برچیده نشود هزار و یک قسم راست و دروغ، اظهارات دوپهلو و چندپهلوی مقامات ایرانی و آمریکایی هیچ ارزش و اعتبار و تاثیری ندارد؟

علاوه بر واکنش قابل پیش‌‌بینی رسانه‌های دربار زر و زور و تزویر به بازتاب سخن آقای سیف که توافقنامۀ برجام “تقریباً هیچ” گشایشی در عملیات بانکی و پولی برای ایران نداشته، برخی از مقامات دولت تدبیر واکنشهایی کردند که درخور توجه است. پس از اینکه آقای جهانگیری معاون اول رئیس‌‌جمهور از پاسخ به دستاورد “تقریباً هیچ” بانکی‌ـ‌پولی برجام طفره می‌‌رود و پاسخ آن را بر دوش رئیس بانک مرکزی می‌‌گذارد سخن فوق‌‌العاده‌‌ای می‌‌گوید: “ایران همانطور که با قدرت پای میز مذاکره رفت با همان قدرت نیز برجام را اجرا می‌‌کند و نباید دستاوردهای مثبت برجام را نادیده گرفت”.

ـ جناب آقای معاون اول! این سخن شما که با قدرت پای میز مذاکره رفتیم و با همان قدرت هم برجام را اجرا می‌‌کنیم، آیا به آمریکایی‌‌ها جز این می‌‌گوید و می‌‌فهماند که: اینک که دولت ایران با تمام گوشت و پوست و استخوان خود فهمیده که کلیت نظام تحریم در حساس‌‌ترین و راهبردی‌‌ترین مواضع حفظ شده و تنها برخی توقف‌‌های ناچیز در اینجا و آنجا رخ داده، نه عزم و همت بر حساب‌کشی سیاسی و حقوقی دارد و نه حتی در مخیله‌‌اش چنین اقداماتی خطور می‌‌کند؟

ـ جناب آقای جهانگیری! اینک که صغیر و کبیر ملت ایران متوجه شده‌‌اند و همکارتان جناب آقای سیف هم به زبانی شفاف و صریح اظهار کرده‌‌اند که “درمجموع ما نمی‌‌توانیم از سرمایه‌‌های مسدود شده‌‌مان در خارج از کشور استفاده کنیم”، آیا جا ندارد توضیح دهید که “دستاوردهای مثبت” برجام چیست؟ و چرا ایران باید “با تمام قدرت برجام را اجرا کند”؟ و مگر برخی از رسانه‌‌های دربار جدید ایران اظهارات مقامات دولتی را در بوق نمی‌‌کنند که فروش نفت ایران از حدود یک میلیون بشکه به دو میلیون و اندی افزایش یافته و درآمدهای حاصله هم به یمن و برکت برجام قابل برداشت و بهره‌‌برداری است؟ جا ندارد به ملت ایران توضیح دهید دارایی‌‌های جدید که در همان شبکه‌‌های مهار و مسدود‌‌شدۀ تحریم‌های آمریکاییان قرار دارد با چه تدبیری قرار است منتقل و بهره‌‌برداری شود؟

ـ جناب آقای معاون اول رئیس‌‌جمهور! کمابیش در جریان اقدامات ایران مطابق برجام هستید و می‌‌دانید که:

1. ایران برای یک دوره ۱۵ ساله، غنی‌‌سازی را در تمام مراکز هسته‌‌ای خود، جز نطنز، متوقف کرده ‌‌است.
2. ایران برای یک دوره ۱۰ ساله، ظرفیت غنی‌‌سازی نزدیک به ۱۹۰۰۰ سانتریفیوژ خود را به ۵۰۶۰ دستگاه از سانتریفیوژهای ابتدایی محدود کرده است.
3. ایران حدود ۱۴۰۰۰ سانتریفیوژ دیگر خود را جمع‌‌آوری و در انباری زیرنظر آژانس بین‌‌المللی انرژی اتمی قرار داده است.
4. ایران برای یک دوره ۱۵ ساله حق ندارد بیش از ۶۷/۳ درصد غنی‌‌سازی کند.
5. ایران برای ۱۵ سال حق تولید سوخت برای راکتور تهران را ندارد و باید نیاز خود به اورانیوم ۲۰ درصد غنی‌‌شده را از خارج کشور وارد کند.
6. ایران سایت غنی‌‌سازی فردو را به یک پژوهشکده در حوزۀ فیزیک، هسته‌‌ای و فناوری تبدیل کرده است.
7. ایران برای ۱۵ سال تمام فعالیت مرتبط با غنی‌‌سازی یا تحقیق و توسعه روی غنی‌‌سازی را در فردو متوقف کرده است؟
8. ایران قلب راکتور اراک را خارج کرده، جای آن سیمان ریخته است.
9. ایران تعهد کرده است برای ۱۵ سال هیچگونه راکتور آب سنگین جدیدی نسازد.
10. ایران تعهد کرده است مادام که پروتکل الحاقی در مجلس ایران تصویب نشده است آن را اجرا کند. بر اساس این پروتکل، آژانس می‌‌تواند ار تأسیسات نظامی بازرسی کند.
11. ایران تعهد کرده است به مدت ۲۵ سال آژانس بر کنستانتره سنگ معدن اورانیوم تولیدی توسط ایران در همۀ کارخانه‌‌های تغلیظ سنگ معدن اورانیوم نظارت کند.

و این موارد تنها برخی از اقدامات و تعهدات انجام‌‌‌شده یا در حال انجام ایران است. اینک اینکه اظهار کرده‌‌اید ایران باید “با قدرت برجام را اجرا کند”، چه معنی دارد؟

ـ آقای جهانگیری! ایران چه تعهدات دیگری را باید با قدرت انجام دهد؟

ـ آقای وزیر اقتصاد دربارۀ این دو واقعیت فوق‌‌العاده ناگواری که رئیس کل بانک مرکزی گفته، هیچ نمی‌‌گوید و به‌‌عوض اظهار شکایت می‌‌کند که :”علت هیاهوی برخی رسانه‌‌ها را در زمینه سوئیفت نمی‌‌فهمیم. اکنون تمامی بانک‌‌های ایران به شبکه سوئیفت متصل هستند”. جناب دکتر طیب‌‌نیا! شما انگشت‌‌شمار رسانه‌‌هایی را که زیر یوغ دربار جدید ایران نیستند عفو بفرمایید که احیاناً نمی‌‌فهمند سوئیفت متصل است. لیکن به همکار خود در رأس بانک مرکزی این اتصال و ثمرات پولی و بانکی آن را تفهیم کنید تا دیگر این‌‌طور آبرو و حیثیت دولت را در ملأ عام نریزد.

ـ آقای وزیر اقتصاد! آیا شما صادقانه کسی را ذیصلاح‌‌تر از رئیس کل بانک مرکزی در کل کشور سراغ دارید که از اتصال سوئیفت، نقش و کارکرد آن، و ثمرات آن در چهار ماه و اندی پس از تاریخ اجرای برجام اطلاع تفصیلی داشته باشد؟ با این وصف، چرا رئیس کل بانک مرکزی از گشایش‌‌های بانکی‌ـ‌مالی “تقریباً هیچ” سخن می‌‌گوید و به‌‌علاوه صریحاً می‌‌گوید: “در‌‌مجموع ما نمی‌‌توانیم از سرمایه‌‌های مسدود شده‌‌مان در خارج از کشور استفاده کنیم”؟

ـ جناب آقای حاج شیخ حسن روحانی، رئیس‌‌جمهور محترم! به یاد می‌‌آورید در سال‌‌های ۹۳ و ۹۴ یکی از آن منتقدانی که مورد تدبیر قرار داده آنها را بیسواد و بزدل و مزدور و جهنمی خواندید دربارۀ توافقنامه‌‌های ژنو و لوزان می‌‌گفت در هیچیک از این توافقنامه‌‌ها هیچ سازوکاری برای راستی‌‌آزمایی تعهدات ۱+۵ و بویژه آمریکایی‌‌ها وجود ندارد و به‌‌عوض یکایک تعهدات ایران قابل راستی‌‌آزمایی هستند؟ آیا اینک ملاحظه می‌‌کنید چگونه رئیس کل بانک مرکزی دولت شما در کمال ضعف و زبونی باید در مقابل مقامات آمریکایی عجز و لابه کند که شما “تلاشهای جدی” می‌‌کنید تا برجام موفق شود با اینحال تقاضا داریم با تماس‌‌های رو‌‌در‌‌رو با بانکهای بین‌‌المللی به آنها اطمینان دهید که شما آنها را پس از معامله با ایران مجازات نخواهید کرد؟

ـ آیا اینک متوجه نکته‌‌سنجی دقیق آن منتقد بیسواد بزدل شده‌‌اید؟ آیا می‌‌بینید آمریکایی‌‌ها صراحتاً می‌‌گویند ما به تعهدات خود عمل کرده‌‌ایم و ایران است که باید تغییرات و اصلاحاتی را در زمینه جلب سرمایه‌‌گذاری خارجی تمهید و ایجاد کند؟

ـ جناب آقای رئیس‌‌جمهور! ملاحظه می‌‌فرمایید در قبال این سخن آمریکایی‌‌ها ایران هیچ موضع محکمه‌‌پسندی نمی‌‌تواند بگیرد زیرا هیچ ساز‌‌و‌‌کاری برای راستی‌‌آزمایی تعهدات آمریکاییان وجود ندارد تا ایران بر‌‌اساس آن، نقض عهد آمریکاییان را بتواند به‌‌نحو موجه و قابل‌‌قبولی طرح و اقامه کند؟

ـ آقای رئیس‌‌جمهور! آیا مصلحت و منافع جمهوری اسلامی ایران حکم نمی‌‌کند به‌‌عوض هجمه و اهانت به منتقدانِ سیاست غلط اعتماد‌‌سازی یکطرفه و سیاست غلط‌‌تر اعتماد کردن به آمریکایی‌‌ها، به تجدید ‌‌نظر در آن دو سیاست بپردازید و به‌‌عوض تعریف و تمجیدهای خلاف ‌‌واقع از تیم مذاکره‌‌کنندۀ سهل‌‌انگار و مسامحه‌‌کار، آن تیم را برای این فرجام نامیمون و بی‌‌حاصل مورد بازخواست قرار دهید؟

ـ آقای رئیس‌‌جمهور! آیا این سخن را می‌‌شناسید و برای شما حرمتی دارد: “خداوندا‌‌! به تو پناه می‌‌برم از استبداد رأی، عجله در تصمیم، تقدم … ، و بستن دهان رقیبان و منتقدان” (مراسم تنفیذ حکم ریاست جمهوری، ۱۳/۵/۹۲)؟

ـ “قل لن نصیبنا الّا ما کتب الله لنا هو مولینا و علی الله فلیتوکل المومنون”.

“ای دنیا ! اف بر دوستی تو”

۱۴/۴/۹۵